De Betuwe in het voorjaar is prachtig. De ene bloeiende fruitboom na de andere. Kersen, peren en appels volgen elkaar op. En dan is het afgelopen, zo ergens in mei. Geen bloem meer te bekennen voor de bijen die zo braaf de bomen bestoven hebben om ons straks van fruit te voorzien.
Een groene woestijn
Gebrek aan biodiversiteit is een van de redenen waarom het met de bijen niet goed gaat. Eenzijdige voeding zorgt voor zwakke bijen. En er zijn zeer gespecialiseerde bijen, die zich uitsluitend voeden met één specifiek plantensoort. Plantje weg, bij verdwenen. En andersom, want ook het plantje is volledig afhankelijk van die specifieke bijensoort.
Het Nederlandse platteland is een groene woestijn. Na de bloei van het fruit is er voor bijen en vlinders weinig te vinden. Grote groene vlaktes met mais of groente, maar verder weinig kleur. De boer wil geen onkruid tussen zijn gewassen en spuit tegen ongewenste bezoekers. En dat is ook schadelijk voor nuttige insecten.
Natuurlijk boeren
Het kan ook anders. Vorig jaar reden we langs een maïsveld ergens tussen de grote rivieren en daar stonden allemaal bloemen langs de sloot. Het was al bijna herfst, maar de rand was nog steeds vol kleur.
Mooi voorbeeld van een bloeiende akkerrand: een randje langs de akker dat niet gebruikt wordt voor het gewas, maar ingezaaid met een bloemenmengsel. Dat gebeurt inmiddels op steeds meer plekken. Er zijn verschillende varianten. Bloemenmengsels speciaal voor de bestrijders van plaaginsecten, zodat de boer minder hoeft te spuiten. Bij-vriendelijke bufferstroken tussen akker en sloot, waardoor er minder pesticiden in het water terecht komen. Zelfs voor vogels zijn er speciale randen.
Afschaffen maar weer, want het werkt
De randen worden gesubsidieerd. De boeren krijgen een bedrag per oppervlak, want de bloemen staan op grond die anders geld op zou leveren door het gewas erop te verbouwen. Een subsidie die werkt: van de boeren die deelnemen aan Bloeiend Bedrijf heeft tweederde minder insecticiden gebruikt, en 40% heeft zelfs helemaal niet gespoten. Naar goed Nederlands gebruik wordt deze succesvolle subsidieregeling volgend jaar beëindigd zonder zicht op vervolg.
Het zou fijn zijn als de boeren allemaal besloten dat het buitenste akkerrandje er veel leuker uitziet als het een fleurig geheel is. En dat ze de kosten door minder pesticidengebruik vanzelf terugverdienen. Maar helaas werkt het niet zo. Syngenta heeft het initiatief genomen om de boeren via crowdfunding te helpen met bloeiende akkerranden. En dat vind ik een beetje discutabel. Syngenta is een Zwitserse multinational die zich bezighoudt met zaadveredeling en gewasbescherming. Zelf noemen ze zich een ‘world-leading agri-business committed to sustainable agriculture through innovative research and technology’. Als je dan als grote multinational wat wil doen voor de biodiversiteit, steun dan de boeren direct, in plaats van een website op te tuigen en burgers op te roepen een bijdrage te leveren. Het smaakt naar ‘groenwassen’.
Doe het zelf
Dan maar zelf doen. Koop een zakje gemengd bloemenzaad en strooi het uit op een kaal maar vruchtbaar plekje. Zomaar ergens, waar het wat fleuriger mag. Of licht een tegel bij je voorgevel en plant een geranium of een viooltje. Of vul een gat in de weg met een tuintje, zoals in Londen:
Veel plezier met (illegaal) tuinieren!
xx Caroline